Certyfikat energetyczny to dokument, który w ostatnich latach zyskał na znaczeniu – nie tylko z powodu rosnącej świadomości ekologicznej społeczeństwa, ale przede wszystkim ze względu na zmiany w przepisach prawa. Wiele osób nadal nie wie, kto dokładnie musi posiadać świadectwo charakterystyki energetycznej i w jakich sytuacjach jego brak może skutkować karą lub problemami przy sprzedaży nieruchomości. W niniejszym artykule dokładnie omawiamy, kto jest zobowiązany do jego posiadania, jakie są wyjątki oraz jakie konsekwencje grożą za jego brak.
Czym jest certyfikat energetyczny?
Certyfikat energetyczny, zwany również świadectwem charakterystyki energetycznej, to dokument określający jakość energetyczną budynku lub jego części. Zawiera informacje o ilości energii potrzebnej do zaspokojenia różnych potrzeb związanych z użytkowaniem nieruchomości – takich jak ogrzewanie, wentylacja, przygotowanie ciepłej wody użytkowej, klimatyzacja czy oświetlenie. Dokument ten umożliwia porównanie efektywności energetycznej różnych obiektów i stanowi narzędzie do oceny ich standardu.
Certyfikat jest ważny przez 10 lat od momentu jego wystawienia, o ile nie dokonano zmian wpływających na zapotrzebowanie energetyczne budynku (np. wymiana okien, docieplenie, zmiana źródła ogrzewania). Ważne jest także to, że świadectwo energetyczne zawiera m.in. dane dotyczące energii końcowej, energii pierwotnej oraz emisji CO₂, co pozwala potencjalnym nabywcom i najemcom zorientować się w przyszłych kosztach eksploatacyjnych.
Kto ma obowiązek posiadania certyfikatu energetycznego?
Obowiązek posiadania certyfikatu energetycznego wynika z przepisów ustawy o charakterystyce energetycznej budynków oraz z prawa unijnego. Obowiązek ten dotyczy właścicieli, zarządców i użytkowników budynków lub ich części, którzy:
1. Sprzedają nieruchomość
Każda osoba fizyczna lub prawna sprzedająca lokal mieszkalny, dom jednorodzinny, budynek komercyjny lub jego część, jest zobowiązana do przekazania certyfikatu energetycznego nabywcy przed podpisaniem aktu notarialnego. Notariusz ma obowiązek odnotowania tego faktu w akcie – brak dokumentu może uniemożliwić przeprowadzenie transakcji. Co więcej, brak świadectwa może zostać potraktowany jako uchybienie formalne, które naraża sprzedającego na sankcje finansowe i odpowiedzialność cywilną.
2. Wynajmują nieruchomość
W przypadku wynajmu – zarówno krótko-, jak i długoterminowego – wynajmujący musi przedstawić certyfikat najemcy najpóźniej w dniu podpisania umowy. Dotyczy to mieszkań, domów, lokali użytkowych, biur, a także pokoi, jeśli stanowią samodzielny lokal. W praktyce oznacza to, że również osoby oferujące mieszkania przez popularne serwisy ogłoszeniowe muszą uwzględnić informacje z certyfikatu w ogłoszeniu.
3. Kończą budowę budynku
Dla nowych budynków uzyskanie świadectwa charakterystyki energetycznej jest warunkiem odbioru budynku i dopuszczenia go do użytkowania. Inwestor (deweloper lub osoba prywatna) musi przedłożyć certyfikat przy składaniu zawiadomienia o zakończeniu budowy lub wniosku o pozwolenie na użytkowanie. Brak tego dokumentu może skutkować odrzuceniem dokumentacji i wydłużeniem procesu odbiorowego.
4. Uczestniczą w postępowaniach administracyjnych
Certyfikat może być wymagany także przy ubieganiu się o niektóre pozwolenia, decyzje środowiskowe lub inne procedury urzędowe związane z nieruchomością. Przykładem może być wniosek o dotację na termomodernizację czy udział w programach wspierających OZE.
Czy mieszkanie w bloku musi mieć certyfikat?
To zależy. Jeśli jesteś właścicielem mieszkania i nie planujesz go wynajmować ani sprzedawać – nie musisz posiadać certyfikatu. Obowiązek powstaje tylko w momencie sprzedaży lub wynajmu. Warto jednak podkreślić, że coraz więcej wspólnot mieszkaniowych decyduje się na zbiorcze wykonanie certyfikatów dla całych budynków – szczególnie wtedy, gdy planowane są modernizacje energetyczne lub starają się o dofinansowania. Taka praktyka może być także pomocna przy tworzeniu długoterminowych planów remontowych i obniżeniu kosztów utrzymania.
Kto NIE musi posiadać świadectwa energetycznego?
Istnieją wyjątki od obowiązku posiadania certyfikatu. Nie trzeba go sporządzać m.in. dla:
- budynków zabytkowych wpisanych do rejestru,
- budynków używanych maksymalnie 4 miesiące w roku,
- obiektów kultu religijnego,
- wolnostojących budynków o powierzchni użytkowej poniżej 50 m²,
- budynków przemysłowych i gospodarczych niewyposażonych w instalacje zużywające energię,
- budynków przeznaczonych do rozbiórki.
Warto jednak zaznaczyć, że nawet w przypadku budynków zwolnionych z obowiązku posiadania świadectwa, jego wykonanie może być użyteczne z punktu widzenia planowania inwestycji czy ubiegania się o finansowanie.
Konsekwencje braku certyfikatu
Brak certyfikatu energetycznego w sytuacji, gdy jest on wymagany, może mieć poważne konsekwencje:
- notariusz może odmówić sporządzenia aktu notarialnego,
- nabywca lub najemca może dochodzić roszczeń, jeśli został wprowadzony w błąd,
- możliwa jest kara grzywny nawet do 5000 zł,
- negatywny wpływ na wizerunek właściciela lub firmy zajmującej się obrotem nieruchomościami,
- opóźnienia w realizacji inwestycji lub finalizacji transakcji.
W praktyce brak certyfikatu energetycznego oznacza nie tylko ryzyko finansowe, ale również ograniczenie zaufania ze strony potencjalnych klientów.
Jak uzyskać certyfikat energetyczny?
Świadectwo charakterystyki energetycznej może wykonać tylko osoba posiadająca odpowiednie uprawnienia wpisana do centralnego rejestru charakterystyki energetycznej budynków. Proces polega na zebraniu danych o budynku (rok budowy, powierzchnia, źródła ciepła, izolacja, okna itp.) i wykonaniu obliczeń za pomocą specjalistycznego oprogramowania.
Cała procedura może być zrealizowana zdalnie – wystarczy przesłać odpowiednie dokumenty i zdjęcia. W przypadku domów jednorodzinnych często potrzebne są m.in. rzuty budowlane, informacja o materiale ścian i dachu oraz dane dotyczące systemu ogrzewania.
Na stronie Twojaudyt.com możesz zlecić wykonanie certyfikatu online – szybko, wygodnie i bez zbędnych formalności. Dla naszych klientów przygotowaliśmy także poradniki i zestawienie najczęstszych pytań i odpowiedzi, które pomogą lepiej zrozumieć, jak działa cały proces.
Podsumowanie
Certyfikat energetyczny to nie tylko formalność, ale dokument zwiększający przejrzystość rynku nieruchomości. Informuje on potencjalnego nabywcę lub najemcę o przyszłych kosztach eksploatacji oraz wpływie budynku na środowisko. Posiadanie aktualnego świadectwa to obecnie standard – zarówno dla inwestorów, jak i właścicieli prywatnych.
Znajomość przepisów i szybkie działanie pozwala uniknąć niepotrzebnych komplikacji oraz zapewnia profesjonalne podejście do transakcji. Jeśli planujesz sprzedaż, wynajem lub właśnie kończysz budowę – nie zwlekaj z uzyskaniem certyfikatu energetycznego. To obowiązek, który może oszczędzić wielu problemów w przyszłości.
Zamów swój certyfikat energetyczny online w kilka minut
Działamy na terenie całej Polski, oferujemy ekspresowe terminy i konkurencyjne ceny.
